Potrzebujemy wdzięczności jak powietrza, by żyć, rozwijać się oraz budować dobre, głębokie relacje. Wdzięczność jest powszechnie pożądana, ale jej praktykowanie przychodzi nam, dorosłym z trudnością, a cóż dopiero naszym dzieciom. To jedna z bardziej niedocenianych i zaniedbywanych postaw w dobie pogoni za sukcesem, konsumpcji, materializmu, pędu ku samorozwojowi.
Badania przeprowadzone w różnych kulturach potwierdzają, że wyższy poziom wdzięczności wiąże się z silniejszą satysfakcją z życia, występowaniem innych pozytywnych emocji, optymizmem, satysfakcjonującymi relacjami, poczuciem sensu i akceptacją samego siebie. Dzięki wdzięczności potrafimy cieszyć się z życia i tego, co mamy w tym momencie, tu i teraz. Mając w perspektywie długofalowe korzyści, warto nauczyć dzieci doświadczać radości z otrzymywania prezentów i postawy wdzięczności, choć to nie zawsze takie proste…
Chociaż moje dzieci zwykle są zadowolone z zabawek, które otrzymują, często słyszę w rozmowach z innymi rodzicami, że ich pociechy nie potrafią się cieszyć z prezentów. Marudzą, że: “dostały za mało, za dużo, coś innego niż brat lub siostra”. Wymuszają podarunki od gości albo wciąż domagają się nowych, droższych, markowych rzeczy itd. To bywa bardzo frustrujące i często raniące dla rodzica.
Dlaczego tak trudno nauczyć dziecko postawy wdzięczności? Może odpowiedź kryje się w tym, że nie dostały właściwego wzorca od nas. Nie wiem, czy znasz z dzieciństwa te momenty, gdy zdobyłaś czwórkę ze sprawdzianu i usłyszałaś: „A dlaczego nie piątka”. Gdy przyniosłaś własnoręcznie wykonany obrazek, a padło pytanie: „Dlaczego to drzewo jest niebieskie?”. Gdy posprzątałaś cały dom, a pojawiło się krytyczne: „Dlaczego nie odkurzyłaś przedpokoju?”. Być może nieświadomie powielamy te reakcje naszych rodziców, uznając je za zupełnie naturalne.
Dziecko rodzica, który jest stale oceniający i niezadowolony, może dokładnie tak samo reagować na otrzymane prezenty, myśląc, że to właściwy sposób na okazywanie wdzięczności. Gdy dostanie wóz strażacki, automatycznie zapyta: „A dlaczego nie koparka?”.
Według Jane Nelsen, twórczyni Pozytywnej Dyscypliny, dzieci są świetnymi obserwatorami, ale słabymi interpretatorami rzeczywistości. Być może to jest przyczyna, dlaczego dzieci w odpowiedzi na prezenty i życzliwość reagują w taki nieadekwatny sposób.
Poniżej przedstawiam kilka prostych sposobów, aby uczyć dziecko postawy wdzięczności:
To chyba najtrudniejsze. Jak wygląda Twoja praktyka wdzięczności na co dzień? Czy jesteś wdzięczna za to, co masz w życiu? Czy doceniasz wszystko, co dobre i co otrzymujesz od innych? Czy potrafisz to zauważyć i okazujesz spontanicznie swoją radość? Jedna z moich mentorek powiedziała kiedyś: „Jeśli masz radość w sercu, nie zapomnij zawiadomić o tym twarzy”. Zatem czy Twoja twarz “wie”? 😉 Czy Twoi bliscy dostają od Ciebie sygnały wdzięczności, że są. Czy doceniasz ich za to, co robią? Czy potrafisz podziękować swojemu dziecku? A może uważasz, że to, co robi dla Ciebie i domu, jest „oczywistością”?
Jasne, że żyjąc pod jednym dachem, musimy dzielić się obowiązkami. Ale wyobraź sobie przez chwilę, że wszystko, co masz, to prezent od losu. Czasem zapominamy, że to nie jest nasza zasługa lub coś, co nam się zwyczajnie należy. Czy teraz łatwiej Ci docenić to, co otrzymujesz?
Wykorzystaj maskotki i lalki, by odegrać sceny i modelować akceptowalne społecznie reakcje, omawiając kwestię emocji obu stron – obdarowanego i tego, który wręcza prezent. Pokaż, jak lalki otrzymują pomoc i prezenty. Następnie odegrajcie scenki, jak dziękują sobie nawzajem.
Gdy rozmawiasz o prezencie, który Ty otrzymałaś lub dziecko, skupcie się na osobie, która dała Wam prezent i na więzi, która Was łączy. Warto wskazywać dziecku na intencje i pozamaterialną wartość prezentu: „Jak to miło, że babcia pomyślała o Tobie. Dała Ci go, bo bardzo Cię kocha”.
Aby wyrazić wdzięczność, możesz zachęcić dziecko do wykonania rysunku lub nagrania krótkiego filmu. Nawet trzylatek może opowiedzieć krótki wierszyk lub przekazać słowo “dziękuję”. Zazwyczaj dzieci uwielbiają kręcić filmy i być w roli głównej, ale przez jakiś czas jedno z moich dzieci bardzo się wstydziło występować publicznie. Wtedy łatwiej mu było pójść z telefonem do innego pokoju, by w samotności nagrać filmik. To też jakieś rozwiązanie.
Często to my dorośli “nakręcamy” konsumpcyjne podejście w przypadku świąt, urodzin czy innych uroczystości – wypytujemy o wymarzone zestawy klocków, nowości katalogowe, uczestniczymy w wyścigu kompletowania modnej kolekcji figurek itd. Jeśli zależy Ci, aby nauczyć dzieci wdzięczności z prostych, codziennych rzeczy, postaraj się zmniejszać znaczenie prezentów, a zamiast tego podkreśl, jak ważne jest bycie razem. Celebruj bardziej samo spotkanie w rodzinnym gronie i wspólne przygotowania. Skupiaj się na doświadczeniu, atmosferze, radości ze wspólnego obdarowywania się drobnymi rzeczami.
Wprowadź do Waszego domu rytuał wdzięczności. Możecie wieczorem przy kolacji przypominać sobie, za co jesteście dzisiaj wdzięczni. Podobny rytuał z rana – zadajcie dziecku pytanie: „Co miłego dzisiaj Ci się przydarzy?”. W ten sposób już na początku każdego dnia nastawiamy siebie i swoich bliskich pozytywnie.
Temat wdzięczności jest dużo bardziej złożony. Przeczuwam, że w pewien sposób łączy się z pokorą. O ile wdzięczność ułatwia nam zrozumienie naszego miejsca w świecie i tego, że potrzebujemy innych ludzi, pokora ułatwia nam to zaakceptować. Współcześnie, gdy wiele osób ma pretensje do całego świata i czuje się jego centrum, trudno o postawę wdzięczności i pokory. Jednak ten duet pomaga nam cieszyć się z małych rzeczy, bo z nich składa się codzienność. Pamiętajmy, że przykład płynie od nas, rodziców. To jest punkt wyjścia.
A zatem która propozycja najbardziej przypadła Ci do gustu? Którą z nich wykorzystasz? Jakie masz swoje sposoby na uczenie dzieci wdzięczności? Dlaczego uważasz, że wdzięczność jest ważna?
Daj mi znać, będę bardzo WDZIĘCZNA 🙂
Joasia
*Inspiracja za: www.positiveparentingsolutions.com
PS. Jesteś już w naszej grupie na Facebooku? ZAPRASZAM!
Działamy na terenie całej Polski, chociaż jesteśmy z okolic Warszawy.
2odpowiedz na "Jak nauczyć dziecko wdzięczności na Święta i na całe życie"
Dziękuję za ten artykuł. Pomysł z filmikami jest świetny!
Fajny artykuł. Dzięki