Opis Metody
Skuteczna metoda wychowawcza oparta na wzajemnym szacunku i miłości
Czym jest Pozytywna Dyscyplina?
Pozytywna Dyscyplina jest klasyczną metodą wychowawczą rozwijaną od 1981 roku. Jej korzenie sięgają psychologii indywidualnej austriackiego psychoterapeuty Alfreda Adlera, który jako jeden z pierwszych zainteresował się jednostką w szerszym kontekście społecznym i uważał, że wszyscy ludzie mają jedno podstawowe pragnienie: chcą czuć, że przynależą i że są ważni.
Pomaga rodzicom:
– zrozumieć swoje dzieci
– wspierać ich naturalny potencjał
– wychowywać je na mądrych, pewnych siebie, odpowiedzialnych i wrażliwych dorosłych
– SKUTECZNIE radzić sobie z codziennymi trudnościami, takimi jak ubieranie się, wychodzenie z domu, sprzątanie, mycie zębów i tym podobne.
Do tej pory przeszkoliłyśmy już ponad 320 Edukatorów Rodziców Pozytywnej Dyscypliny, same na co dzień korzystamy z tej metody i widzimy masę korzyści, które przynosi.
5 Fundamentalnych Zasad Pozytywnej Dyscypliny
1. Pomaga dzieciom poczuć łączność i przynależność, pomaga im poczuć, że są ważne w rodzinie i społeczności.
2. Jest jednocześnie pełna szacunku i wymagająca: miękka i zdecydowana w tym samym czasie, czyli twarda dla problemu i miękka dla osoby.
3. Jest skuteczna długofalowo: bierze pod uwagę to, co dziecko myśli, czuje, czego się uczy i jakie podejmuje decyzje o sobie samym i o swoim świecie i jak decyduje się postępować w przyszłości, aby przetrwać i odnosić sukcesy.
4. Uczy ważnych umiejętności społecznych i życiowych: szacunku, dbania o innych, rozwiązywania problemów, współpracy oraz umiejętności wnoszenia wkładu i bycia pożytecznym w domu, przedszkolu, szkole i większej społeczności.
5. Zaprasza dzieci do odkrywania, jak bardzo są zdolne i kompetentne. Zachęca je do konstruktywnego używania swojej osobistej siły i autonomii.
Pozytywna Dyscyplina dostarcza rodzicom gotowych narzędzi i technik do pracy nad sobą i do pracy z dzieckiem.
POZYTYWNA DYSCYPLINA została stworzona, aby kształcić młodych ludzi do bycia odpowiedzialnymi, pełnymi szacunku i zaradności członkami społeczeństwa.
Metoda ta uczy ważnych umiejętności społecznych i życiowych w zachęcający dla dzieci i dorosłych, pełen szacunku sposób (w tym rodziców , nauczyciele , dostawcy opieki nad dziećmi , młodzi pracownicy, i inne). Jest oparta o najlepiej sprzedającą się i niezwykle popularną od 30 lat i ciągle aktualizowaną książkę „Pozytywna Dyscyplina” autorstwa dr Jane Nelsen i współautorów Lynn Lott , Cheryl Erwin i innych.
Najnowsze badania mówią, że dzieci od chwili narodzin są „zaprogramowane” na szukanie łączności z innymi. Dzieci, które czują więź ze swoją społecznością, rodziną i szkołą wykazują mniej skłonności do nieadekwatnych zachowań i złego zachowania. Aby odnosić sukcesy, będąc członkiem swojej społeczności, dzieci muszą nauczyć się niezbędnych umiejętności społecznych i życiowych.
W Polsce tematem poczucia przynależności zajmuje się dr Agnieszka Wilczyńska, która jest patronem merytorycznym POZYTYWNEJ DYSCYPLINY w naszym kraju. Jest ona także partnerem projektu BOHATERSKIEJ WYOBRAŹNI, prof. Zimbardo (http://hip.org.pl/), objętym patronatem honorowym Ministerstwa Edukacji Narodowej.
Narzędzia i koncepcje, które obejmuje Pozytywna Dyscyplina to:
– Wzajemny szacunek. Dorośli modelują szacunek do swoich potrzeb i wymagań sytuacji, będąc wymagającymi wobec dziecka, pozostając jednocześnie życzliwymi i pełnymi szacunku dla potrzeb dziecka.
– Identyfikacja przekonań stojących za zachowaniami. Za każdym zachowaniem dziecka kryje się pewne przekonanie, często błędne. Skuteczna reakcja na nieodpowiednie zachowanie dziecka możliwa jest właśnie dzięki zrozumieniu, powodów, dla których dzieci robią to, co robią. Próba zmiany samego zachowania bez zmiany przekonań skazana jest na niepowodzenie.
– Efektywna komunikacja i umiejętności rozwiązywania problemów
– Dyscyplina, która uczy (i nie jest ani zbyt pobłażliwa, ani zbyt każąca).
– Koncentracja na poszukiwaniu rozwiązań, a nie na karaniu.
– Stosowanie zachęcania (zamiast pochwały). Zachęcanie zauważa wysiłek włożony w działanie i osiąganie postępów, a nie wyłącznie sukcesy. Zachęta buduje trwałe poczucie własnej wartości i sprawczości.
Unikalne cechy modelu POZYTYWNEJ DYSCYPLINY obejmują także:
> Uczenie dorosłych i uczestników szkoleń poprzez doświadczenie. Tworzenie okazji do ćwiczenia nowych umiejętności i odczuwania radości wynikającej z uczenia się przez doświadczenie.
> Programy edukacyjne dla szkół i programy edukacyjne dla rodziców są ze sobą spójne. Rodzice, nauczyciele i osoby zajmujące się szeroko pojętą opieką nad dziećmi mogą pracować razem, tworząc bezpieczne i spójne środowisko dla dzieci.
> Relatywnie tanie szkolenia i ciągłe wsparcie kierowane do społeczności, tak aby rodzice i nauczyciele mogli w prosty sposób uczyć się umiejętności Pozytywnej Dyscypliny.
> W przyszłości: Certyfikowani trenerzy dostępni w całym kraju, którzy mogą pracować ze szkołami i społecznościami.
Historia Pozytywnej Dyscypliny
Początki Pozytywnej Dyscypliny
Model Rodzicielstwa i oparty jest na koncepcjach Alfreda Adler i Rudolfa Dreikusa. Już w latach dwudziestych XX wieku Adler promował koncepcję edukacji dla rodziców w Stanach Zjednoczonych. Zachęcał do traktowania dzieci z szacunkiem, ale przestrzegał przed ich rozpieszczaniem, które jego zdaniem nie było wpierające i przyczyniało się do późniejszych problemów związanych z funkcjonowaniem w rodzinie i społeczeństwie. Techniki pracy z dziećmi w warunkach szkolnych, opisane już na początku lat dwudziestych, dziesięć lat później, na grunt amerykański, przeniósł Rudolf Dreikurs. Uprzejme i stanowcze podejście do wychowania dzieci w domach i szkołach, Adler i Dreikurs nazywali „demokratycznym”.
Lata ’80
Lynn Lott i Jane Nelsen poznały się w latach osiemdziesiątych. Lynn prowadziła wtedy szkolenia z nauczania poprzez doświadczenie i we współpracy ze swoim uczniami napisała pierwszy Podręcznik Umiejętności Rodzicielskich. Jane była dyrektorem finansowanego przez państwo projektu ACCEPT (Adlerian Counseling Concepts for Encouraging Parents and Teachers, czyli inspirowanych psychologią Alfreda Adlera koncepcji wsparcia dla rodziców i nauczycieli), który tuż po wprowadzeniu i pierwszych testach uzyskał niezwykle pochlebne opinie. W 1981 roku Jane Nelsen napsiała i własnym sumptem opublikowała książkę Positive Discipline („Pozytywna Dyscyplina”)”, w roku 1987 wydaną przez wydawnictwo Ballantine. Rok później Jane i Lynn zdecydowały się na współpracę przy książce Positive Discipline for Teenagers (Pozytywna Dyscyplina dla nastolatków) i zaczęły wspólnie prowadzić warsztaty empirycznego przyswajania umiejętności wychowawczych dla rodziców i nauczycieli. Niedługo później napisały Positive Discipine in the Classroom(Pozytywna Dyscyplina w klasie) i stworzyły podręcznik z mnóstwem empirycznych ćwiczeń dla nauczycieli i ich uczniów.
Pozytywna Dyscyplina współcześnie
W kolejnych latach seria Pozytywna Dyscyplina wzbogaciła się o wiele pozycji, które powstały z myślą o różnych grupach wiekowych, kontekstach rodzinnych i szczególnych potrzebach. Rozpowszechnianiem Pozytywnej Dyscypliny w szkołach oraz na warsztatach dla rodziców i edukatorów Pozytywnej Dyscypliny zajmują się Certified Positive Discipline Associates (Certyfikowani Partnerzy Pozytywnej Dyscypliny). Rodzice, nauczyciele oraz osoby zajmujące się szeroko rozumianą opieką nad dziećmi mogą zostać facylitatorami Pozytywnej Dyscypliny i przekazywać koncepcję tej metody dalej.
Prekursorzy metody
*Alfred Adler (1870 – 1937) był Wiedeńskim psychiatrą, współczesnym Freuda, jednak znacząco różnił się od niego poglądami na naturę ludzką. Adler wierzył, że zachowanie nie jest motywowane zdarzeniami z przeszłości, ale jest ukierunkowane na uzyskanie przynależności i znaczenia oraz wynika z tego, co każdy człowiek decyduje na temat tego kim jest, jacy są inni i jak działa świat.
*Rudolf Dreikurs (1897 – 1972), również pochodził z Wiednia, kierował jednym z ośrodków opieki nad dziećmi w których stosowano metody Adlera w klasach i w środowisku rodzinnym. W 1937 roku uciekł przed nazistowskimi prześladowaniami do USA w 1937 roku. Dreikurs był jedną z pierwszych osób, które rozumiały korzyści płynące z terapii grupowych. Był niestrudzonym orędownikiem relacji opartych na wzajemnym szacunku, zarówno w domu jak i w szkole. Jego najbardziej znane książki to Children the Challenge(Dzieci to wyzwanie), Maintaing Sanity in the Classroom (Pozostac przy zdrowych zmysłach w klasie), The Psychology of the Classroom (Psychologia klasy).
Dowody na działanie Pozytywnej Dyscypliny
Formalna ewaluacja porównawcza szkół stosujących Pozytywną Dyscyplinę i szkół wykorzystujących inne programy wychowawcze dopiero się rozpoczęła. Jednakże, studia nad wprowadzeniem technik Pozytywnej Dyscypliny wskazują na znaczące pozytywne rezultaty wynikające ze stosowania narzędzi Pozytywnej Dyscypliny. Ponad czteroletnie studia nad wprowadzeniem spotkań klasowych w całej szkole podstawowej, w obszarach zagrożonych ubóstwem w Sacramento wykazały znaczące zmniejszenie się liczby zawieszeń w prawach ucznia wynikających ze złego zachowania (z 64 rocznie, na 4 rocznie), oraz zmniejszenie się liczby aktów wandalizmu (z 24 na 2 epizody). Ponadto nauczyciele stwierdzili poprawę w zakresie: atmosfery w klasie, zachowania, nastawienia i wyników w nauce (Platt, 1979).
Wprowadzenie narzędzi Pozytywnej Dyscypliny wpłynęło na statystycznie istotną poprawę zachowania uczniów, w porównaniu do szkół w których nie korzystano z programów Pozytywnej Dyscypliny (Nelsen, 1979).
Dalsze, badania wykazały pozytywny wpływ stosowania specyficznych narzędzi Pozytywnej Dyscypliny (Browning, 2000; Potter, 1999; Esquivel). Badania w powtarzalny sposób potwierdzają, że doświadczanie przez uczniów poczucia bycia częścią szkolnej społeczności (poczucia przynależności do szkoły) zmniejsza liczbę ryzykownych zachowań (takich jak: stany depresyjne, myśli/próby samobójcze, sięganie po papierosy, alkohol, marihuanę, zachowania agresywne) i poprawia wyniki w nauce (Resnick et al, 1997; Battistich, 1999; Goodenow, 1993, Wilczyńska, 2013).
W Polsce tymi zagadnieniami zajmuje się dr Agnieszka Wilczyńska.
Wyniki badań, jakie uzyskał zespół badawczy prowadzący badania pod jej kierunkiem w Polsce w latach 2011-2014 pokazały, że dzieci i młodzież, które czują się przynależne mają wyższą samoocenę, lepiej kontrolują wyrażanie gniewu, mają lepszy nastrój, nie mają większych trudności w nauce ani innych problemów szkolnych (red. Wilczyńska, 2014). Ponadto wykazano, że interwencje polegające na budowaniu poczucia przynależności u dzieci (np. z wykorzystaniem narzędzi pozytywnej dyscypliny) powinny mieć charakter długofalowy a relacja z ważną osobą powinna być w ocenie dziecka możliwa do kontynuacji w przyszłości. A zatem udział dzieci w okresowych zajęciach warsztatowych czy kilkumiesięcznych grupach socjoterapeutycznych nie gwarantuje wzmocnienia poczucia przynależności i wsparcia w redukowaniu poczucia odrzucenia u młodego człowieka. Dlatego też w szkoleniach z zakresu metod budowania poczucia przynależności powinni uczestniczyć opiekunowie, którzy przebywają z dzieckiem na co dzień, w dłuższej perspektywie czasu, czyli przede wszystkim rodzice, wychowawcy i nauczyciele.
Istnieją poważne dowody na to, że uczenie młodzieży kompetencji społecznych pomaga im także w dorosłości. Uczniowie, którzy byli uczeni kompetencji społecznych częściej kończą szkołę i rzadziej angażują się w zachowania problemowe (Kellam et al, 1998; Battistich, 1999).
Kompetencje rodzicielskie
Chociaż szczegółowe badania programu wychowania Positive Discipline są w początkowej fazie, programy podobne do Pozytywnej dyscypliny były badane i są skutecznym narzędziem zmiany zachowań u rodziców. Przeprowadzono badania zmiany postaw na zajęciach z zakresu kompetencji rodzicielskich dla rodziców nastolatków (w tym samym nurcie adleriańskim, co Pozytywna Dyscyplina) Stanley (1978). Wykazały one, że rodzice byli częściej skupieni na rozwiązywaniu problemów we współpracy ze swoimi nastolatkami, byli mniej autokratyczni w podejmowaniu decyzji. Pozytywna Dyscyplina uczy rodziców bycia łączenia uprzejmości i stanowczości w tym, samym czasie. Liczne badania pokazują, że nastolatkowie, którzy odbierają swoich rodziców jako jednocześnie uprzejmych (responsywnych) i stanowczych (wymagających) są objęci niższym poziomem ryzyka palenia, używania marihuany, alkoholu lub używania przemocy, później rozpoczynają aktywność seksualną (Aquilino, 2001; Baumrind, 1991; Jackson et al, 1998; Simons, Morton et al, 2001). Kolejne badania łączą styl wychowawczy rodziców (uprzejmy i stanowczy versus autokratyczny lub permisywny) z poprawą osiągnięć szkolnych (Cohen, 1997; Deslandes, 1997; Dornbusch et al, 1987; Lam, 1997).
Polskie badania:
Agnieszka Wilczyńska (2013) „Uwarunkowania radzenia sobie młodzieży w sytuacjach zagrożenia wykluczeniem społecznym” Wydawnictwo UŚ, Katowice, s. 215
red. Agnieszka Wilczyńska (2014) „Młodzież na biegunach życia społecznego” PWN, Warszawa 2014, s.310